Semptomlar

Lipodistrofinin temel özelliği tam ya da kısmi adipoz doku kaybıdır, alt tiplerine göre erkek ve kadınları farklı etkiler. Tipik belirti ve semptomlar, konjenital jeneralize lipodistrofide (KJL) doğum ya da erken çocukluk döneminden itibaren var olabilir ya da familyal parsiyel formda (FPL) ergenlik döneminde ortaya çıkabilir. Bununla birlikte jeneralize ve parsiyel lipodistrofinin farklı görünümleri ve eşlik eden metabolik komorbiditeler hastalıktan şüphelenilmesini sağlayacaktır.

Klinik Karakteristikler
Fiziksel görünüm
Klinik sonuçlar
Hastalık yükü

Klinik Özellikler

Jeneralize ve parsiyel lipodistrofi, birçok farklı görünümü olan bir hastalık olarak adlandırılabilir. Farklı alt tiplerinin, hastalık şüphesine yol açacak, hem temel hem de destekleyici bazı özellikleri vardır. Temel klinik anormallikler, çeşitli uluslararası tıbbi derneklerle iş birliği içinde geliştirilen bir uluslararası uygulama kılavuzunda özetlenmiştir:

Temel özelllikler

Subkutan adipoz doku eksikliği

Destekleyici
özellikler

Subkutan adipoz doku eksikliği

Pankreatit

Hiper­trigliseridemi

Erken kardiyomiyopati

Polikistik over sendromu

Ağır insulin direnci ile seyreden diyabet

Doyrulamaz iştah/hiperfaji

Sekonder hipogonadizm

Hepatomegali

Amenore

Lipodistrofi hastalarında tamamen veya kısmi adipoz doku kaybı vardır, bu nedenle, adipositler tarafından salgılanan leptin hormonu eksiktir. Bu ‘leptin eksikliği’ yüksek kan lipit değerleri ve tedavisi zor diyabete yol açan insulin direncine sebep olur. Hastalarda ayrıca hormonal dengesizlik, fertilite problemleri, hiperfaji ve yağ birikimine bağlı karaciğer hastalığı bulunabilmektedir.

Yüksek doz insülin tedavisi gerektiren diyabet

AĞIR hipertrigliseridemi

  • ≥ 2 U/kg/gün, ≥ 200 U/gün  
  • U-500 insulin kullanımı
  • ≥ 5.65 mmol/L (≥ 500 mg/dL)
  • ≥ 2.83 mmol/L (≥ 250 mg/dL) Tedavi ve diyete ragmen
  • Hipertrigliseridemiye bağlı pankreatit öyküsü

Fiziksel Görünüm

Parsiyel ve jeneralize lipodistrofide, subkutan adipoz doku eksikiği en belirgin özellik olsa da, lipodistrofi tanısını düşündüren başka fiziksel bulgular da söz konusudur.

 
 
 
 

Akromegaloidi görünüm

Progeroid görünüm

Cushingoid görünüm

Ön plana çıkmış akantozis nigrikans

Ksantomlar

Belirgin kas ve damarlar

Subkutan adipoz doku kaybı temel özellik olsa da, özellikle familyal parsiyel lipodistrofide erken dönemde belirgin olmayabilir. Kol ve bacaklardaki yağ kaybı kıyafet altında anlaşılamayabilir, özellikle kadınlarda yüz ve boyunda yağ birikimi söz konusu olabilir. Ektopik ve intra-abdominal yağlanma ile birlikte karın içinde ve baş-boyun bölgesinde artmış yağlanma, Cushingoid veya obez görünüme yol açabilir.

Parsiyel lipodistrofinin edinilmiş formunda, yağ dokusu kaybı yavaş yavaş ve artarak ortaya çıkar, baş bölgesinde başlar ve üst abdomene doğru devam eder. Kalça ve alt ekstremitelerde yağ birikmesi söz konusu olabilir. Tipik ‘heybe’ görünümü gelişir.

 

Vücudunda anormal yağ dağılımı olan ve Cushingoid görünümlü hastalarınızı tekrar değerlendiriniz: Parsiyel lipodistrofi olabilir!

Lipodistrofinin klinik sonuçları1,2,3

Jeneralize ve parsiyel lipodistrofi ciddi komorbiditelere yol açmaktadr. Gerçek yaşam verileri, jeneralize ve parsiyel lipodistrofi hastalarının %25'inden fazlasında kalp, karaciğer ve böbrek hasarı olduğunu göstermektedir Bunlara ilave olarak, erken mortalite anlamlı olarak artmıştır ve bazı hastalar 35 yaşından önce kaybedilmektedir.

Hiperfaji

Leptiin eksikiğine bağlı gelişen hiperfaji, artmış kalori alımına yol açar, bu da diyabet gibi metabolik problemleri daha da kötüleştirmektedir.

Diyabet

Çocuklarda, alt tiplere göre diyabet prevalansı %48 ile %70 arasında değişmektedir.

Hipertrigliseridemi

Trigliserit yüksekliği tekrar eden akut pankreatit ataklarına neden olabilir.

Hepatomegali

Hepatik steatoza bağlı hepatomegali sıklıkla görülmektedir. Bu durum steatohepatite, karaciğer sirozuna ve hatta karaciğer yetmezliği, gastrointestinal hemoraji ve hepatoselüler karsinomaya yol açabilir.

Kardiyomiyopati

Klinik çalışmalarda jeneralize lipodistrofi hastalarının %55’inde kardiyomiyopati bulunmuştur.

Erken mortalite

Lipodistrofi hastalarında prematür ölümler görülebilir. Bunun ana sebepleri, kalp hastalıkları (kardiyomiyopati, kalp yetmezliği, miyokardiyal enfarktüs, aritmi) ,karaciğer hastalığı (karaciğer yetmezliği, gastrointestinal hemoraji, hepatoselüler karsinoma), böbrek yetmezliği, akut pankreatit ve sepsistir.

 

Hastalık yükü

Open popup

Lipodistrofi ile ilişkili hastalık yükü üzerine yapılmış güncel bir çalışmada, jeneralize ve parsiyel lipodistrofi hastalarının farklı metabolik komplikasyonlara, fiziksel özelliklere ve laboratuvar bulgularına sahip oldukları gösterilmiştir. Bu çalışma, tedavi edilmemiş hastalarda çok ciddi bir hastalık yükü olduğunu kanıtlamaktadır.

Close

En son ziyarette her bir parametre için hasta yüzdesi (%)

Organ hasarları

Karaciğer

Böbrek

Kalp

Pankreas

Fiziksel özellikler

Akantozis nigrikans

Hepatomegali

Splenomegali

Diğer

Üreme sistemi komplikasyonları*

Tanı için laboratuvar değerleri

HbA1c >6.5 %

TG >500 mg/dL
0%
20%
40%
60%
80%
100%

JL

PL

Çalışma hedefleri
Daha önce hiç leptin ya da diğer lipodistrofi spesifik tedavileri almamış, HIV ile ilişkili olmayan GL ve PL’i olan hastalarda aşağıdakileri tanımlamak:

  • demografik ve klinik özellikler
  • organ hasarı ve hastalığın ilerlemesine kadar geçen süre
  • genel sağkalım

Tasarım ve hastalar
ABD, Türkiye ve Brezilya’da önde gelen 5 tedavi merkezinde, Ocak 2015'ten önce lipodistrofi tanısı almış ve spesifik bir lipodistrofi tedavisi almamış 230 naif hastayı kapsayan (GL = 81, PL = 149) tıbbi kayıtların retrospektif değerlendirmesi. Hasta kayıtlarından elde edilen veriler, yukarıda rapor edildiği gibi, komplikasyonları, komorbiditeleri ve laboratuvar değerlerini içermektedir. Her bir özellikle ilgili veri tüm hastalar için mevcut değildir.
Tanı sonrası ortalama takip süresi: GL = 9.5 yıl, PL = 6.5 yıldır.

Kaynak
1. Akinci B et al. (2019);
Comorbidities and Survival in Patients With Lipodystrophy: An International Chart Review Study.
J Clin Endocrinol; 104(11): 5120–5135.

* Çocuk doğurma potansiyeli olan kadınlarda

Referanslar:
1. Brown R et al. (2016): The Diagnosis and Management of Lipodystrophy Syndromes: A Multi-Society Practice Guideline. J Clin Endocrinol Metab 101: 4500 – 4511
2. Handelsman Y et al. (2013): The clinical approach to the detection of lipodystrophy – An AACE Consensus Statement. Endocr Pract;19:107–116
3. Chan JL et al. (2010): Oral EA. Clinical classification and treatment of congenital and acquired lipodystrophy. Endocr Pract.;16(2):310-323. doi:10.4158/EP09154.RA